Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Tıkınırcasına yeme bozukluğu, tıkanma hissi olmadan aşırı miktarda yeme eğilimi olan bir tür beslenme bozukluğudur. Aç olmadığı halde yemek yeme isteği, aşırı yeme, yeme atakları, çok fazla yeme veya hızlı yeme, sürekli yeme isteği gibi davranışlarla karakterize bir durum. Günümüzde özellikle stres altında yoğun çalışan birçok kişide gözlemlenen bu durum, yemeyi engelleyememe, yemek yediğinde rahatlama ve yedikten bir süre sonra pişmanlık şeklinde ilerleyen bir süreç. Belirtiler ve nedenlerine bağlı olarak çözüm yolları değişen bu durumun tedavisi beslenme ve psikoloji temeline bağlıdır.

1.Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Nedir?

Tıkanırcasına yeme bozukluğu, tıkanma hissi olmadan aşırı miktarda yeme eğilimi olan bir tür yeme bozukluğudur. Bu durumda kişi, normal bir açlık hissi olmaksızın hızlı bir şekilde büyük miktarlarda yiyecek tüketir ve kontrolü kaybedebilir. Bu durum, kişinin fiziksel ve psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir ve sık sık kilo alımına yol açabilir.

Duygusal Yeme Testi uygulamak için tıklayın.

2.Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Tıkanırcasına yeme bozukluğu bir veya birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle kendini gösterir. Psikolojik, biyolojik veya çevresel faktörlerin kombinasyonundan ortaya çıkabilir. Nedenleri kişiden kişiye değişebilir ancak olası faktörleri şunlardır: Tıkanırcasına yeme bozukluğunun nedenleri;

1. Genetik Yatkınlık: Ailede tıkanırcasına yeme bozukluğu veya diğer yeme bozuklukları öyküsü bulunan bireyler
2. ⁠Biyolojik Faktörler: Beyindeki kimyasal dengesizlikler veya hormonal değişiklikler
3. ⁠Psikolojik Durumlar: Stres, depresyon, anksiyete gibi psikolojik durumlar
4. Çocukluk Dönemi Deneyimleri: Beslenme alışkanlıklarıyla ilgili olumsuz deneyimler, aile içi dinamikler veya travmatik olaylar
5. Vücut İmajı ve Benlik Saygısı: Olumsuz vücut imajı ve düşük benlik saygısı, kişinin kendini değersiz hissetmesine ve duygusal olarak rahatlamak için aşırı yeme eğiliminde olmasına neden olabilir.
6. ⁠Sosyal ve Çevresel Etkenler: Medya, kültürel normlar, arkadaş çevresi ve ailedeki beslenme alışkanlıkları gibi dış etkenler

Duygusal Yeme Danışmanlığı programı ve detaylı bilgi için tıklayın.

3.Tıkanırcasına Yeme Belirtileri Nelerdir?

Tıkanırcasına yeme bozukluğu kendini birçok farklı belirti ile gösterir. En büyük belirtisi ani olarak gelen ve normalden 2-3 kat fazla yemek yenmesine neden olan yeme ataklar. Bu ataklar sürekli yeme isteği yaşanmasına sebep olur ve kontrolsüzce yemek ile sonuçlanır. Bu noktada gece yeme sendromu ile karıştırılmaması gerek. Gece yeme sendromu bir günlük beslenmenin %25-50 sinin akşam yemeği ile sabah öğünü arasında olması durumu. Aynı zamanda duygusal yeme bozukluğu olan kişiler duygusal yeme atakları ile beraber bu atakları daha sık yaşayabilir.

Duygusal Yeme Belirtileri Nelerdir? Nasıl Önlenir? blog yazısını okumak için tıklayın.

Tıkanırcasına yeme bozukluğunun belirtileri

1. ⁠Aşırı miktarda yiyecek tüketme: Kontrolsüz bir şekilde büyük miktarlarda yiyecek hızlıca tüketme alışkanlığı.
2. ⁠Hızlı yeme: Yiyecekleri normalden çok daha hızlı bir şekilde yeme, çiğnemeden yutma.
3. Tokluk hissini geçersiz kılma: Normalde doymuş olmalarına rağmen, kişinin hala aç hissetmesi ve devam ederek aşırı miktarda yemeye devam etmesi.
4. Gizli yeme: Diğerleri tarafından görülmeyecek şekilde veya yalnızken aşırı yeme davranışını sürdürme eğilimi.
5. ⁠Pişmanlık ve utanç duyguları: Tıkanırcasına yeme sonrası pişmanlık, suçluluk veya utanç duygularının yaşanması.
6. Duygusal tetikleyiciler: Stres, endişe, üzüntü gibi duygusal tetikleyicilerle bağlantılı olarak aşırı yeme davranışını sergileme.
7. Kilo alımı: Aşırı yeme sonucunda belirgin kilo artışı.
8. ⁠Diğer psikolojik belirtiler: Düşük benlik saygısı, vücut imajı problemleri, depresyon veya anksiyete gibi diğer psikolojik belirtiler.

4.Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu Tedavisi Nedir?

Tıkanırcasına yeme tedavisi olan bir yeme bozukluğudur. Tedavi için tanı çok önemli. Tanı koyabilmek için belirtilerden birkaçını göstermek ve aşırı yeme ataklarını 3 ay boyunca haftada en az bir defa yaşıyor olmak gerekir. Tedavideki asıl amaç ortaya çıkan bu atakları önleme ve uzun vadede ortadan kaldırma. Tıkanırcasına yeme bozukluğunun tedavisi, genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerek;

1. Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi terapi türleri, kişinin yeme alışkanlıklarını ve duygusal tetikleyicileri anlamasına yardımcı olabilir. Terapi, kişinin düşünce kalıplarını değiştirmesine ve daha sağlıklı yeme alışkanlıkları geliştirmesine destek.
2. Davranış Terapisi: Davranış terapisi, kişinin yeme alışkanlıklarını değiştirmeye yönelik somut stratejiler geliştirmesine yardımcı. Bu, porsiyon kontrolü, yeme hızını yavaşlatma ve açlık ve tokluk sinyallerine dikkat etme gibi becerileri içerebilir.
3. Beslenme Danışmanlığı: Beslenme uzmanları, kişinin dengeli ve sağlıklı bir şekilde beslenmesi için rehberlik eder. Bu, dengeli bir diyet planı oluşturma, besin alımını izleme ve vücut ihtiyaçlarına uygun yeme alışkanlıklarını teşvik etmek anlamına gelir.
4. İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, tıkanırcasına yeme bozukluğu ile ilişkili olan depresyon, anksiyete gibi diğer psikolojik sorunları tedavi etmek için ilaçlar reçete edilebilir.
5. ⁠Destek Grupları ve Aile Terapisi: Destek grupları, kişinin benzer deneyimleri olan diğer bireylerle bağlantı kurmasına ve karşılıklı destek bulmasına yardımcı olur. Aile terapisi ise aile içi ilişkileri güçlendirmeye ve kişinin destek sistemini genişletmeye yöneliktir.

5.Aşırı Yeme İsteğini Yok Etmenin Yolları

“Çok fazla yemek yiyorum, ne yapmalıyım?” diyorsanız, aşırı yeme isteğini azaltmanın birkaç yolu;

1. Dengeli ve Düzenli Beslenme: Sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulamak, kan şekerinin dengeli kalmasına yardımcıdır. Bol miktarda lif, protein ve sağlıklı yağ içeren yiyecekler tüketmek, tokluk hissini artırır ve aşırı yeme isteğini azaltır.
2. Porsiyon Kontrolü: Yemeyi engelleyememe durumları için yemeklerde porsiyonları kontrol altında tutmak. Yavaş yavaş yemek, tokluk hissini daha erken elde etmenizi sağlar.
3. ⁠Açlık ve Tokluk Sinyallerine Dikkat Etme: Vücudun gerçekten aç olduğunu ve tok olduğunu belirten sinyalleri tanımak. Buna göre hareket etmek, aşırı yeme isteğini azaltır.
4. ⁠Duygusal Durumları Yönetme: Endişe, depresyon ve özellikle de stresliyken yemek yemek aşırı yemeye sebep olan durumlardandır. Bu gibi duygusal durumları yönetmek için stres azaltma tekniklerini (meditasyon, derin nefes egzersizleri, yoga gibi) kullanmak. Duygusal açlığı fark etmeyi öğrenmek, duygusal olarak tetiklenen aşırı yeme eğilimini azaltır.
5. Hedefler Belirleme ve Motivasyon: Sağlıklı yaşam tarzı hedefleri belirlemek ve bu hedeflere ulaşma motivasyonunu korumak. Aşırı yeme isteğini azaltmaya yardımcı olur.
6. Su İçme: Yemeklerden önce bir bardak su içmek, tokluk hissini artırır ve aşırı yeme isteğini azaltır.
7. Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak, stresi azaltır, endorfin seviyelerini artırır ve aşırı yeme isteğini azaltır.
8. Sağlıklı Alternatifler Bulma: Tek seferde aşırı yemek sürekli tekrarlandığında kaçınılmaz son kilo almak olacaktır. Bunun için aşırı yeme isteği geldiğinde sağlıklı atıştırmalıklar veya meyve gibi sağlıklı alternatifleri tercih etmek. Aşırı kalorili yiyecekler yerine daha sağlıklı seçimler yapmanıza yardımcı olur.

6.Yeme Atakları Nasıl Kontrol Edilir?

Yeme atakları, aşırı yeme bozukluğu veya tıkanırcasına yeme bozukluğu gibi durumlarda görülen belirli bir semptomdur. “Aç olmadığım halde yemek yeme isteği neden olur?” sorusunun cevabı tam olarak bu kısma dayalı. Bu ataklar, kontrolsüz bir şekilde büyük miktarda yiyecek tüketme davranışını ifade eder. Yeme atakları genellikle kişi gerçekten aç olmasa bile ani bir istekle yiyecek tüketir. Bu süreçte genellikle tokluk hissi yoktur. Kişi, yeme ataklarını genellikle gizlice veya yalnızken gerçekleştirir. Ataklar sırasında genellikle hızlı ve düzensiz bir şekilde yemek yer. Bu ataklar sıklıkla duygusal tetikleyicilerle ilişkili. Kişinin stres, endişe, üzüntü gibi duygusal durumlarla başa çıkma mekanizmasıdır. Yeme atakları, kişinin fiziksel ve psikolojik sağlığını olumsuz etkiler ve kilo artışına, obeziteye ve diğer sağlık sorunlarına yol açar.

“Çok yemeyi nasıl durdururum?” sorusu için işte yeme ataklarını kontrol etmenin bazı yolları;

1. ⁠Duygusal Durumları Yönetme: Yeme atakları genellikle duygusal durumlarla ilişkili. Stres, üzüntü veya endişe gibi duygusal tetikleyicilerle başa çıkmak için stres azaltma tekniklerini. Ve duygusal açlığı fark etmeyi öğrenmek önemli.
2. ⁠Porsiyon Kontrolü: Yemeklerde porsiyonları kontrol altında tutmak ve yavaş yavaş yemek. Tokluk hissini daha erken elde etmenizi sağlar.
3. Sağlıklı Alternatifler Bulma: Aşırı yeme isteği geldiğinde sağlıklı atıştırmalıklar veya meyve gibi sağlıklı alternatifleri tercih etmek. Aşırı kalorili yiyecekler yerine daha sağlıklı seçimler yapmanıza yardımcı olur.
4. ⁠Düzenli Beslenme: Düzenli aralıklarla beslenmek, kan şekerinin dengelenmesine ve ani açlık hislerinin önlenmesine yardımcı olur. Açlık hissetmeden önce düzenli olarak sağlıklı öğünler yemek önemli.
5. Stres Yönetimi: Stresi azaltmak ve stresle başa çıkmak için spor yapmak. Hobi edinmek, sosyal destek aramak gibi aktiviteler yapmak. Yeme ataklarını kontrol etmede yardımcı olur.
6. Uygun Destek Almak: Bir sağlık uzmanından, özellikle bir terapistten veya beslenme uzmanından destek almak. Yeme ataklarıyla başa çıkmak için etkili stratejiler geliştirmenize yardımcı.

Sezgisel Beslenme Nasıl Uygulanır? Duygusal Yeme ile Zayıflama için tıklayın.

7.Tıkınırcasına Yeme Hakkında Sık Sorulan Sorular

1.Tıkınırcasına yeme sürecinde Aşırı iştah neden olur?

1. ⁠Duygusal tetikleyiciler: Stres, endişe, üzüntü gibi duygusal durumlar, bazı insanlarda aşırı iştahı tetikleyebilir. Yiyecek, bu kişiler için bir rahatlama veya duygusal rahatlama kaynağı.
2. Biyolojik faktörler: Bazı durumlarda, hormonal dengesizlikler veya beyindeki kimyasal değişiklikler, aşırı iştaha neden olur. Örneğin, leptin ve ghrelin gibi hormonlar, iştahı ve tokluk hissini düzenlemede rol oynar.
3. Beslenme alışkanlıkları: Düzensiz bir diyet, kan şekerinin dalgalanmasına ve ani açlık hislerine yol açar. Bu da aşırı iştahı tetikler.
4. ⁠Uyku eksikliği: Yeterli uyku almamak, vücudun açlık ve tokluk sinyallerini düzenleme yeteneğini etkiler. Ve aşırı iştahı artırır.
5. ⁠Sosyal ve çevresel faktörler: Yiyeceklerin kolay erişilebilir olması, yiyeceklerle ilgili toplumsal baskılar. Veya yeme alışkanlıklarının sosyal etkileşimleri, aşırı iştahı artırır.

2.Sürekli yeme isteği neden olur?

1. ⁠Kan Şekerinin Dalgalanması: Dengesiz veya yetersiz beslenme, özellikle şekerli veya yüksek karbonhidratlı yiyeceklerin tüketimi. Kan şekerinin hızlı bir şekilde yükselmesine ve ardından düşmesine neden olur. Bu dalgalanmalar, sürekli yeme isteğini tetikler.
2. ⁠Duygusal Durumlar: Stres, endişe, üzüntü gibi duygusal durumlar, bazı insanlarda sürekli yeme isteğini artırabilir. Bu durum aynı zamanda açlık hissi olmadan yeme bağımlılığı şeklinde de kendini gösterebilir. Bu kişiler yemek yediğinde rahatlamış hisseder. Yiyecek, aslında bu kişiler için duygusal rahatlama kaynağı haline gelir.
3. Alışkanlık: Bazı durumlarda, belirli zamanlarda veya belirli aktivitelerle yeme alışkanlığı geliştirebiliriz. Bu alışkanlıklar, iştah artışı ile beraber sürekli yeme isteğini artırabilir.
4. ⁠Biyolojik Faktörler: Metabolizma hızının artması veya azalması gibi biyolojik faktörler, sürekli yeme isteğini etkiler.
5. Uyku Eksikliği: Yetersiz uyku, ghrelin adı verilen iştah artırıcı bir hormonu fazla salgılatır. Bu da sürekli yeme isteğini artırır.
6. ⁠Sosyal ve Çevresel Faktörler: Yiyeceklerin kolay erişilebilir olması, yiyeceklerle ilgili toplumsal baskılar. Yeme alışkanlıklarının sosyal etkileşimleri, sürekli yeme isteğini artırır ve yemeyi engelleyemez hale gelir

3.Hızlı yemek yemenin zararları nelerdir? Tıkınırcasına yeme sürecini nasıl kontrol edebilirim?

1. Aşırı Yeme: Hızlı yemek yeme, vücudun doygunluk hissini algılamasına yetişmeyeceği için aşırı yeme eğilimini artırır. Bu durumda fazla kalori alımı ve kilo artışı riski artar.
2. ⁠Sindirim Sorunları: Hızlı yemek yemek sindirim sürecini bozar ve sindirim sorunlarına yol açar. Sindirim sistemi, yiyecekleri işleyip emme işlemini tamamlamak için yeterli zamana ihtiyaç duyar. Hızlı yemek yemek, sindirim sisteminin bu işlevlerini düzgün bir şekilde yerine getirmesini engeller. Hazımsızlık, şişkinlik, gaz gibi sorunlara yol açar.
3. Reflü: Hızlı yemek yemek, mide asidinin yemek borusuna geri kaçma riskini artırır.
4. ⁠Besin Emilimi: Hızlı yemek yemek, besinlerin çiğnenmeden yutulmasına ve sindirimin etkilenmesine neden olur. Bu da besinlerin etkili bir şekilde emilimini engeller ve besin yetersizliğine yol açar.
5. Ağız Sağlığı Sorunları: Hızlı yemek yemek, yiyeceklerin ağızda yeterince çiğnenmeden yutulmasına neden olur. Bu da diş çürükleri, diş eti hastalıkları ve ağız hijyeninde sorunlara yol açar.
6. Kilo Artışı ve Obezite: Hızlı yemek yemek, kalori alımını artırır. Bunun sonucunda kilo artışı olur. Sürekli hızlı yemek yemek, obezite gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açar.

4.Evde sürekli yemek yeme isteğimi nasıl bastırabilirim?

Aç olmadığınız halde evdeyken sürekli yemek yeme isteğiniz varsa bunu bastırmak için aşağıdaki stratejileri deneyebilirsiniz:

1. Dikkat Dağıtıcı Aktiviteler: Yeme isteği geldiğinde dikkatinizi başka yönlere çekmek için çeşitli aktiviteler yapabilirsiniz. Kitap okuma, müzik dinleme, boyama yapma gibi hobiler veya evde yapılacak işlerle meşgul olun.
2. ⁠Su İçme: Susadığınızda veya yemek aralarında su içmek, tokluk hissiyatını artırır ve yeme isteğinizi azaltır.
3. ⁠Düzenli Aralıklarla Yemek Yeme: Belirli saatlerde düzenli aralıklarla yemek yemek, aşırı yeme isteğini azaltır. Gün içinde öğünleri planlayarak ve ara öğünlerle açlık hissini kontrol altında tutun.
4. ⁠Sağlıklı Atıştırmalıklar: Evde sağlıklı atıştırmalıklar bulundurmak. Ani açlık hislerini kontrol altında tutar. Örneğin, meyve, yoğurt, fındık veya sebzeler gibi sağlıklı atıştırmalıkları tercih edebilirsiniz.
5. Duygusal Yönetim: Yeme isteği genellikle duygusal tetikleyicilerle ilişkilidir. Stres veya sıkıntı hissediyorsanız, bu duygularla başa çıkmak için stres azaltma tekniklerini deneyin.
6. ⁠Aktif Kalma: Evde hareketli kalma ve düzenli egzersiz yapmak. Hem fiziksel hem de duygusal sağlığınızı iyileştirir ve aşırı yeme eğilimini azaltır.
7. ⁠Dikkatli Alışveriş: Evde sağlıklı yiyecekler bulundurarak, ani yeme isteği geldiğinde daha sağlıklı seçeneklere ulaşabilirsiniz. Aşırı  yüksek kalorili yiyecekleri evde bulundurmamak da bu açıdan önemli.

Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu ve Daha Fazla Bilgi İçin Bizi Takip Edin!