Beslenme ve Diyetetik Bölümü Hakkında Merak Edilen Her Şey
YKS’nın 2 oturumu da bitti ve puanlar geldi. Puanların açıklanmasının ardından bir tercih dönemine geçiş yaptık. Bu süreçte özellikle genç takipçilerimden mezunu olduğum ‘Beslenme ve Diyetetik’ bölümü hakkında birçok soru aldım. Bu soruları tek tek cevaplamak yerine daha ayrıntılı bir şekilde rehber hazırlamak adına da bir yazı hazırlamak istedim. Özellikle pandemi dönemine denk gelen sınav dönemi maalesef normalden daha fazla kafa karışıklığına yol açtı. Gelin bu kafa karışıklığından sizi bir nebze olsun çıkarmak için ileride hayatınızın önemli bir parçası olacak olan canım mesleğimiz hakkında tecrübelerim doğrultusunda her noktaya değinelim.
Beslenme ve Diyetetik Nedir? Mezun Olunca Ne Olunuyor?
Beslenme ve Diyetetik bölümünden mezun olunduğunda ‘’Diyetisyen’’ ünvanı alıyorsunuz. Bu da sizin bilimsel ilkeler doğrultusunda beslenme alanında uzman bir sağlık çalışanı olarak çalışmanızı sağlıyor. Beslenme ve Diyetetik bölümü üniversitelerin Sağlık Bilimleri Fakültesinde yer alan 4 yıllık bir lisans programı. Beslenme ve Diyetetik bölümünün amacı besinlerin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin derinlemesine araştırılması ve bu etkiler üzerinden insanların sağlığının geliştirilmesini sağlamaktır. Bilinenin aksine yalnız zayıflama üzerine çalışan bir bölüm değildir. Diyetisyen insan biyolojisi ve fizyolojisini bilerek, kişiye özel bir beslenme programı ile tıbbi beslenme tedavisi uygular. Yalnızca bireylere bir beslenme programı düzenlemesi şeklinde değil, beslenmeyle ilgili olan birçok alanda da çalışma imkanı vardır.
Hangi Puan Türü İle Alım Yapılıyor?
Sayısal puan türü gerekmektedir. Bunun için de ilk oturuma (TYT) ve ikinci oturuma (AYT) sınavına girilmesi gerekiyor. İkinci oturumun toplam puana etkisi daha yüksek olduğu için oldukça önemli. Özellikle bu oturumdaki biyoloji de önemli belirliyecilerden.
4 Yıllık Lisans Eğitiminin İçeriği Nasıl?
Kısaca özetleyecek olursam eğer, 1.sınıf daha çok insan biyolojisi, fizyolojisi ve anatomisi üzerine ilerliyor. Bu sınıfta daha çok mesleği tanıma ve mesleğin hakim olduğu alanlara yaklaşma var. Birinci sınıfta henüz mesleğe dair her şeyi anlayamayabilirsiniz. Sakin olun, bu çok normal. Bu hazırlık evresi geçtikten sonra diğer bölümleri daha iyi kavrayıp ilerleyebileceksiniz.
2.sınıfta ise Beslenme ilkeleri dersi ile hem beslenmeye hem de mutfağa giriş yapıyorsunuz. Burada mesleğin temellerini öğrenmeye başlıyorsunuz. Gerçekten hem çok keyifli hem de oldukça merak uyandırıcı bir sene oluyor. Burada aynı zamanda gıdaya yani besinlere dahil kimyasal yapıyı öğrendiğiniz laboratuvar dersleri oluyor. Gıdaların yani yediğimiz her şeyin vücudumuza olan etkisini bu sene anlamaya başlıyorsunuz.
3.sınıfta ise bölümün ana derslerini almaya başlıyorsunuz. Burada anne ve çocuk beslenmesi, toplu beslenme sistemleri ve tıbbi beslenme tedavisi gibi 1. ve 2.sınıfta öğrendiğiniz temel bilgileri bir hastada uygulayabileceğiniz bilgiler öğretiliyor. Aslında bir nevi en yoğun sene fakat yoğun olduğu kadar sizi en çok mesleğe yakın hissettiren senedir.
4.sınıf klinik uygulama şeklinde geçiyor. Buna ek olarak okuldan okula değişmekle beraber mesleki etik dersleri, tez dersleri, seminer dersleri vb. gibi akademik gelişimi destekleyici dersler ekleniyor. İntern diyetisyen olduğunuz bu dönemde klinikte, özel beslenme danışmanlığı merkezlerinde, aile sağlık merkezlerinde, toplum sağlık merkezlerinde vb. yerlerde okuduğunuz üniversitenin imkanları dahilinde her dersin klinik uygulamasını yani stajını görüyorsunuz.
Üniversite Tercihinde Dikkat Edeceğiniz Noktalar Neler?
Öncelikle Beslenme ve Diyetetik kesinlikle şu üniversitede okunur demek yanlış olur. Çünkü kısa sürede birçok okulda bu bölüm açıldı ve Türkiye’nin neredeyse her yerinde okutulmaya devam ediliyor. Fakat burada bizim tercihimizi yönlendirecek ayırıcı noktalar var. Eğer bu noktalara dikkat ederseniz lisans hayatınızda sizi şaşırtacak noktalarla karşılaşmamış olursunuz.
Akademik Kadro
Beslenme ve Diyetetik bölümü diğer sağlık alanlarına kıyasla yeni bir alan olduğu için maalesef yeterli akademik öğretim üyesine sahip bir bölüm değil. Bu nedenle çoğu okulda beslenme ve diyetetik bölümü alan dersleri diyetisyen olmayan diğer meslek grupları tarafından verilebiliyor. Bu alanlar Gıda Mühendisliği, Veterinerlik vb. gibi alanlar olabiliyor. Elbette diyetisyen öğretim üyesi değilse kalite düşüyor demek doğru olmaz. Fakat bölümü öğrendiğiniz öğretim üyesinin ileride bir meslektaşınız olması ve bölüme dair tecrübeleri, bu tecrübeleri okuduğunuz dönemde sizinle paylaşması gerçekten çok değerli. Akademik kadroya ve akademik kadrodaki sayın hocalarımızın kariyerlerini incelemeye önemli bir zaman ayırmak çok önemli. Hem o kadar güzel özgeçmişler göreceksiniz ki, size ilham olacağına eminim!
Staj İmkanları / Anlaşmalı Olduğu Kurumlar
4.sınıf içeriğinde de gördüğünüz gibi bir seneniz stajla yani klinik uygulamayla geçecek. Bu anlamda ve lisans programı bitişinde meslek kaygısı yaşamamak için okulunuzun size sağlayacağı staj imkanları ve klinik uygulama şartları gerçekten çok önemli. Maalesef devlet hastanelerinde oldukça yoğun bir stajyer yükü olduğu için, üniversitenizin çeşitli alanlarda çeşitli kurumlarla yaptığı anlaşmalar, sizin çok daha kaliteli stajlarla uygulamaları görmenizi ve görmüş geçirmiş bir şekilde lisans programını bitirmenizi sağlayacaktır. Bazen bu anlaşmalı kurumlarla yapılan anlaşmalar kısa süreli olabilir veya sizin staj döneminize yetişmeyebilir. O nedenle tercih yapmadan önce bu anlaşmaların sürelerini ve şartlarını bilmekte fayda var. Nereden bileceğim derseniz, okulunuzun web sitesini iyice araştırmanızı veya kariyer merkezlerini aramanızı öneririm.
Öğrenci Kulüplerinin Etkinliği ve Kariyer Odaklı Etkinlikler
Tercih döneminde bu kısım gölgede kalıyor olabilir. Fakat mezun olduğunuzda sizi her zaman diğer mezunlardan birkaç adım öne atan bölümdür aslında kulüpler ve etkinlikler. Buraya kadar geldik, güzel bir puan yaptık ve üniversiteye hazırız. Fakat üniversitede fark yarattıkça aslında mesleki anlamda yükseliyoruz. Bu farkı daha sıralardayken yaratmak, girişimci olabilmek, diğer alandan öğrencilerle veya öğretmenlerle iletişiminizi güçlü tutmak vb. yetenekleri kazanmak çok önemli. Bu kısma da yine üniversitelerin websitelerinden ulaşabilirsiniz. Sizin ilgi alanlarınıza ve gelişiminize uygun kulüpleri şimdiden bulmak ve onlara hemen başvurarak etkin bir öğrenci haline gelmek çok mühim. Bunun yanı sıra kariyer merkezlerinin düzenlediği etkinlikleri de etkinlik takvimlerinden gözlemlemek ileride okulunuzun size neler katacağını anlamak açısından süper olabilir.
Beslenme ve Diyetetik Okuyanların Mutlaka Alması Gereken 10 Kitap İçin Tıklayınız.
Beslenme ve Diyetetik Okuyanların Mutlaka Alması Gereken 10 Kitap
Sık Sorulan Sorular
Tavsiye Eder Miyim?
En çok da bu soruyu alıyorum aslında. Bu başlık altında bana sık sorulan soruları inceleyeceğim. Elbette tavsiye edebileceğim bir meslek fakat severek yapacaksanız! Severek yapıldığında o kadar güzel kapılar açarak hayat kalitenizi yükseltiyor ki bu bölüm, aynı zamanda siz de günden güne daha sağlıklı bir insan haline geliyorsunuz. Çevrenize sağlık ve refah sağlıyorsunuz. Enerjiniz her daim yüksek kalabiliyor.
Bir Diyetisyen Nerelerde Çalışabilir?
Bu alanda yanlış bilinen birçok bilgi var. Diyetisyenlik mesleği zayıflama doktorluğu değildir. Zaten diyetisyenler de doktor değillerdir. Tamamen doktordan ayrı bir sağlık çalışanıdır. En sık bildiğimiz özel ofisler ve hastaneler. Fakat bunun yanı sıra birçok çalışma alanı var. Aşağıda listeledim.
Hastaneler, Aile sağlığı merkezleri, okullar ve kreşler, diyabet üniteleri, zayıflama merkezleri, güzellik merkezleri, huzurevleri, sporcu beslenmesi alanındaki kuruluşlar, okul beslenme eğitimi programları gibi insanın ve dolayısıyla beslenmenin olduğu her alanda iş imkanı bulabilirsiniz.
Bir Diyetisyen Ne Kadar Maaş Alır?
Çalıştığınız yere göre değişmekle beraber asgari ücretten başlayarak asgari ücretin 5-6 katı kadar da kazanabilirsiniz. Tabi bu sizin üniversite boyunca ve üniversiteden sonraki süreçteki eforunuza bağlı olarak değişiyor. Mesleğin en güzel tarafı da bu aslında. Siz kendinizi geliştirdikçe, mesleğin size sunduğu hem maddi hem de manevi imkanlar artıyor. Asla sizi kısıtlamıyor ve belli bir alanda sıkışık hissetmenize yol açmıyor.
Diyetisyenlik Okumak İçin Nasıl Özelliklere Sahip Olmak Gerekir?
Aslında kesinlikle şöyle bir insan olmalısınız gibi bir kural yok tabii ki. Bu özellikler zamanla değişebilir, kendimizi geliştirebiliriz. Zaten üniversite yılları en çok büyüdüğünüzü hissettiğiniz yıllar olacak. Hem kişisel hem fiziksel anlamda bir yetişkin bireye dönüşeceksiniz. Fakat şu özellikleriniz varsa bu mesleği icra ederken sizi öne atacaktır diyebilirim.
- Pozitif enerji saçabilmek ve olumlu bir bakış açısına sahip olmak
- Güleryüzlülük
- Araştırmacı ve merak eden bir kişilik yapısı
- Her zaman nedenleri sorgulayıcı ve heyecanlı olabilmek
- İnsan psikolojisine ilgili olmak
- İnsan biyolojisine ve yapısına ilgili olmak
- İyi bir iletişim yeteneğine sahip olmak, ikna yeteneği
- İyi bir dinleyici olmak
- Dinlediklerini iyi analiz edebilmek
Aslında bu özellikler aldığınız dersler doğrultusunda da seneler içerisinde iyice gelişecektir. Buna ek olarak gülümseyerek her şeyi daha güzel yapıyoruz zaten.
Ben elimden geldiğince bana sorulan soruları cevaplayarak bölümüm hakkında bir yazı oluşturdum. Küçüklükten beri hayalim olan bu mesleği yaptığım için her gün daha mutlu hissediyorum. İlk olarak aklınızda olması gereken şey ben bu meslekte mutlu hisseder miyim sorusu olsun. Mutlu hissettiğinizde zaten severek çalışacaksınız ve başarıya ulaşacaksınız. Herkese şimdiden hayırlı olsun ve başarılar diliyorum!
Son olarak 2020 yılında Türkiye’deki üniversitelerin Beslenme ve Diyetetik taban ve tavan puanlarına aşağıda bıraktığım linkten ulaşabilirsiniz
Beslenme ve Diyetetik (Diyetisyenlik) 2020 Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları