Yazı İçeriği
Gizli Şeker (Pre-Diyabet) Hastaları Nasıl Beslenmeli?
Gizli şeker olduğunuzdan mı şüpheleniyorsunuz? Yorgunluk, halsizlik yaşıyorsanız ya da ağızda kuruluk hissediyorsanız gizli şeker olabilirsiniz. Gizli şeker bir diğer adıyla pre-diyabet birçok kişinin yaşadığı ve diyabet hastalığıyla çok karıştırılan bir durum. Peki nedir bu gizli şeker? Normal diyabet hastalığından farkı nedir?
1.Şeker Hastalığı (Diyabet) Nedir?
Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, kanda glikoz (şeker) seviyesinin normal değerinin üzerine çıkması ve buna bağlı olarak idrarda şekere rastlanması durumudur. Bu hastalık; genetik yatkınlık, obezite, sağlıksız beslenme ve sedanter yaşam ile ortaya çıkan kronik bir rahatsızlıktır.
2.Gizli Şeker (Pre-Diyabet) Nedir?
Pre-diyabet olarak da bilinen gizli şeker, kan şekerinin normal düzeyden yüksek ancak diyabet için olan sınırdan da az olması olarak bilinir. Bu dönem normal glikoz seviyesinden Tip 2 şeker hastalığına geçiş dönemidir. Bozulmuş glikoz regülasyonu olarak ifade edilir.
3.Pre-Diyabet Sebepleri Nelerdir?
Pre-diyabet insülin salgısının bozulmasıyla ortaya çıkan bir durumdur.
- Aile öyküsü
- Hipertansiyon
- Fazla kilo
- Sağlıksız beslenme
- Sedanter yaşam pre-diyabetin gün yüzüne çıkmasına neden olur. Bozulan glikoz regülasyonunu kilo vererek, egzersiz yaparak ve sağlıklı beslenerek önlemeniz mümkündür.
4.Gizli Şeker Belirtileri Nelerdir?
Gizli şeker testi kan tahlili sonuçlarına göre değerlendirilse de bazı semptomlar, erken fark etmenizi sağlar.
Peki vücutta gizli şeker yükselince ne olur?
- Uyku sorunları
- Yüksek kan basıncı
- Odaklanmakta güçlük
- Yorgunluk ve halsizlik
- Ağızda kuruluk
- Bulanık görme
- Cilt tonunda koyulaşma
- Kilo artışı ve yüksek kolesterol değerleri pre-diyabet belirtileri arasındadır. Eğer bu belirtilerden birçoğunu yaşıyorsanız mutlaka bir endokrin uzmanına başvurun.
5.Pre-Diyabet Tanısı Nasıl Konur?
- Açlık kan şekerinin 100-125 mg/dL arasında çıkması ile OGTT ile yani bir test yapılır.
- OGTT ile glikoz içeren bir içecek içilir ve 2 saat sonra kaç şekerinize tekrar bakılır.
- 2 saat sonra kan şekeriniz 140-199mg/dL ise pre-diyabet hastası olduğunuz kesinleşir.
Böyle bir durumda sürecin ilerlememesi için doktor ve diyetisyen kontrolünde süreci ilerletmeniz gerekir.
Peki “Gizli şeker kaç olmalı?” sorusunun cevabı ise sağlıklı bir vücut için açlık kan şekeriniz 70-100 mg/dL olmalı.
6.Pre-Diyabet Tedavisi Nasıl Yapılır?
Pre-diyabet erken teşhis edildiğinde Tip 2 diyabete dönüşme ihtimali çok daha azdır. Bu riski sağlıklı ve diyabete uygun beslenerek, düzenli egzersiz yaparak ve fazla kilolarınızı verip zayıflayarak ortadan kaldırmak mümkün. İhtiyaç durumunda insülin hormonunu dengelemek için doktor kontrolünde metmorfin gibi oral antidiyabetik ilaçları kullanarak süreci kontrol altına alın.
7.Gizli Şekeri Düşürmek İçin Ne Yapmalı?
Pre-diyabet kontrol edildiğinde ve yaşam tarzınızı değiştirdiğinizde önlenebilen bir rahatsızlıktır.
Şekerinizi düşürmek için;
- Düzenli egzersiz yapın
- Doğru ve sınırlı karbonhidrat tüketin
- Bol su tüketin
- Porsiyonlarınızı kontrol edin
- Kan şekerinizi düzenli olarak takip edin
8.Gizli Şeker Hastası Nasıl Beslenmeli?
Pre-diyabet yanlış beslenmeden kötü etkilendiği kadar sağlıklı beslenmeden de olumlu yönde etkilenir. “Gizli şeker diyetle geçer mi ?” diye soracak olursanız evet sağlıklı beslenmeyle diyabet hastası olmayı engellemeniz mümkün. Sağlıklı beslenme için;
- Beyaz ekmek, makarna gibi basit karbonhidratlardan uzak durun.
- Tatlı, pasta, dondurma gibi rafine şekerlerden uzak durun.
- Elma, armut, bürüksel lahanası gibi yüksek lifli besinler tüketin.
- Bulgur, yulaf, yoğurt gibi düşük glisemik indeksli besinler tüketin.
- Sebzeli ve tahıllı çorbalar tercih edin.
- Kızartarak pişirme yerine ızgara, haşlama veya buğulama gibi yöntemler tercih edin.
- Kurubaklagil tüketimini arttırın.
- Hazır meyve suyu ve alkol tüketimini sınırlandırın.
- Zeytinyağı veya kanola yağı gibi sağlıklı yağlar tercih edin.
9.Gizli Şeker İçin Ne Yemeli?
Pre-diyabet için beslenmenizde yapabileceğiniz değişikliklerle süreci olumlu yönde ilerletin.
- Beyaz ekmek yerine tam buğday veya çavdar ekmeği tüketin
- Haftada en az 2 defa balık tüketin
- Haftada en az bir defa kırmızı et, tavuk veya hindi eti tüketin
- Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketin
- Öğünlerde bol salata tüketin
- Kurubaklagileri sık tüketin
- Kahve veya çayları şekersiz tüketin
Gizli Şeker İçin Yemek Tarifleri
10.Gizli Şekeri Olanlar Ne Yememeli?
- Pre diyabet döneminde diyabet yapan yiyeceklerden uzak durmak bu süreci pozitif ilerletmek için ilk adım olacaktır. Bu hastaların dikkat etmesi gereken besinler;
- Margarinler gibi trans yağlar
- Kızartılmış besinler
- Rafine şeker içeren besinler (Kek, Kurabiye, Pasta)
- Basit karbonhidratlı besinler (Ekmek, Makarna, Poğaça)
- Bal ve pekmez tüketimi
11.3 Günlük Gizli Şeker Diyeti
Aynı zamanda 0 şeker diyeti olan pre-diyabet listesine göz atarak bunu günlük hayatınıza uyarlamak diyabete yakalanma ihtimalinizi en aza indirir.
1.Gün
Kahvaltı
- 3 yemek kaşığı yulaf ezmesi
- 1 su bardağı süt
- 1 porsiyon meyve
- 10 adet fındık
- 1 tatlı kaşığı chia tohumu
Ara öğün
- 1 porsiyon meyve
- 1 tam ceviz içi
Öğle Yemeği
- 1 kase çorba
- 1 kase salata
- Ek olarak 1 kase yoğurt
Ara öğün
- 1 porsiyon meyve
- 1 su bardağı süt
Akşam Yemeği
- 1 porsiyon balık (150-200 gram)
- 1 kase salata
Ara öğün
- 2 tam ceviz içi
- Ek olarak 1 fincan yeşil çayı
2.Gün
Kahvaltı
- 2 yumurta
- 1 dilim peynir
- 5 tane zeytin veya ¼ avokado
- Ek olarak Domates-Salatalık-Yeşillik
Ara öğün
- 2 bütün ceviz
- Ek olarak 1 bardak sütlü kahve
Öğle yemeği
- 200 gr ızgara tavuk
- Yeşil salata
- 1 su bardağı ayran
Ara öğün
- 1 adet elma
- 1 çay kaşığı tarçın
- 3 yemek kaşığı yoğurt
Akşam yemeği
- 1 kase domates çorbası
- Ek olarak 6-7 yemek kaşığı sebze yemeği
- 1 su bardağı ayran
- Yeşil salata kasesi
Ara öğün
- 1 çay bardağı leblebi
3.Gün
Kahvaltı
- 1 bardak limonlu açık çay
- 1 adet haşlanmış yumurta
- 2 dilim beyaz peynir
- Ek olarak 5 adet zeytin
- 1 dilim tam buğday ekmek
Ara öğün
- 10 adet badem içi
- Türk kahvesi
- Ek olarak 2 kuru kayısı
Öğle yemeği
- 6 kaşık sebze yemeği
- Ek olarak 4 kaşık yoğurt
Ara öğün
- 10 adet badem içi
Akşam yemeği
- 1 kase unsuz kremasız çorba
- 6-7 yemek kaşığı kıymalı sebze yemeği
- Ek olarak 1 su bardağı ayran
Ara öğün
- 1 porsiyon meyve
- Ek olarak 1 bardak kefir veya süt
12.Pre-Diyabet Hakkında Sık Sorulan Sorular
1.Gizli Şeker Olduğunuzu Nasıl Anlarsınız?
Pre-diyabet sinsi ve hemen kendini belli etmeyen bir hastalık olduğu için vücudunuzu dinlemek size erken tanı için zaman kazandırır.
Eğer;
- El ve ayaklarınızda uyuşma
- Ağız kuruluğu
- Çok yemek yemenize rağmen açlık hissi
- Cilt renk tonunda kararmalar
- Yaraların geç iyileşmesi gibi şikayetleriniz varsa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurun.
2.Gizli Şeker Çıkarsa Ne Yapmalı?
Pre-diyabet tedavisinde temel amaç insülin direncinin azaltılmasıdır. Doğru ve sağlıklı beslenme ile fazla kilolardan kurtularak, düzenli egzersiz yaparak gerek görülürse ilaç tedavisine başlayarak pre-diyabetin diyabete dönüşmesini engellemeniz mümkündür.
3.99 ml Şeker Normal mi?
Sağlıklı bireylerde açlık kan şekeri 70-100 mg/dL olmalı dolayısıyla 99 mg/dL normal bir değerdir. Eğer hamileyseniz bu değer 95 ml/dL’ nin altında olmalı, bu sürecin sizi ve bebeğinizi olumsuz etkilememesi için mutlaka kan şekeri takibinizi yapmayı ve sağlıklı beslenmeyi ihmal etmeyin.
4.Gizli Şeker Zayıflatır mı?
Pre-diyabet tedavi edilmezse kilo almaya neden olur. Hatta artan kiloyla birlikte pre-diyabet diyabete dönüşür. Ancak erken tedaviye başlama ve doğru beslenmeyle birlikte yağlı, şekerli ve basit karbonhidratlı besinlerden uzak duracağınız için zayıflamanız da mümkündür.
5.Gizli Şeker Testi Nasıl Yapılır?
- Pre-diyabet testi 10-12 saatlik bir açlıktan sonra kan şekeri ölçümü ile yapılır. Sonrasında özel olarak hazırlanan ve içerisinde 75 g glikoz içeren sıvı içirilir.
- İki saat sonra tekrar kan şekeri ölçülür.
- İkinci saatin sonunda kan şekeri 140-199 mg/dL aralığında çıkarsa bozulmuş glikoz toleransı tanısı konur.
Çünkü bu sonuç gizli şeker sınırıdır. ‘Gizli şeker varsa ne yapmalı?‘ diyorsanız yukarıdaki beslenme önerilerine göz atın.
6.Gizli Şeker Tehlikeli mi?
Pre-diyabet erken tedavi edildiği durumlarda tehlike göstermez. Ancak durumun ilerlemesi halinde sinir hasarı, böbrek rahatsızlığı,göz ve kalp-damar hastalıklarının oluşmasına zemin hazırlar.
7.Gizli Şeker Nasıl Geçer Bitkisel Çözümler Nelerdir?
Pre-diyabet, doğru beslenme ile birlikte kontrol altına alınabilen bir rahatsızlıktır. Sağlıklı ve dengeli beslenmenize ek olarak kullanacağınız bitki kaynaklı besinleri alerjininiz olmaması durumunda beslenmenize ekleyerek iyileşme sürecini hızlandırmanız mümkün.
Bu besinler;
- Yaban mersini
- Tarçın
- Ek olarak Zerdeçal
- Zencefil
- Soğan
- Ek olarak Yasemin çayı
- Isırgan otu
- Ek olarak Çörek otu
